“ฟางเทียนฮว่าจี่ 方天画戟” อาวุธของลิโป้

(ภาพโมเดลอาวุธลิโป้)

“จี่ 戟” เป็นอาวุธจีนโบราณชนิดหนึ่ง (ไม่จำเป็นว่าต้องเป็นของลิโป้เท่านั้น) รูปร่างคล้ายทวนและหอก ปลายแหลมใช้แทง ด้านข้างมีคมรูปจันทร์เสี้ยวใช้สำหรับฟัน อาวุธชนิดนี้มีทั้งแบบที่มีคมสองข้างและแบบมีคมข้างเดียว (ในภาพคือแบบมีคมข้างเดียว)

ในวรรณกรรมสามก๊ก ลิโป้ใช้ “จี่ 戟” เป็นอาวุธคู่มือ มีชื่อเรียกเฉพาะว่า “ฟางเทียนฮว่าจี่ 方天画戟” อาวุธชนิดนี้เป็นอาวุธที่มีรูปทรงเฉพาะ ซึ่งไทยไม่มี สามก๊กฉบับภาษาไทยจึงไม่สามารถแปลออกมาให้เห็นภาพอาวุธชนิดนี้ได้ จึงแปลออกมาว่า “ทวน” หรือบางคนเรียก “ง้าว” ก็มี ซึ่งถ้าไม่มีภาพวาดจีนโบราณ(ภาพลิโป้)ให้เห็นแล้ว รูปลักษณ์ของอาวุธชนิดนี้ในจินตนาการของคนไทยสมัยก่อนจึงไม่ชัดเจนเท่าที่ควร

สำหรับชื่อเรียกอื่นๆ ที่คนไทยมักจะเรียกกันตามหนังสือต่างๆ หรือเรียกกันเองมีหลายชื่อ เช่น ง้าวกรีดนภา ทวนดวงเดือน ทวนจันทร์เสี้ยว หรือชื่ออื่นใดก็แล้วแต่ “เป็นชื่อที่คนไทยเรียกกันไปเองเท่านั้น” โดยอาศัยถอดความหมายของภาษาจีนและลักษณะรูปร่างของอาวุธมาประดิษฐ์เป็นคำเรียกต่างๆ จนเกิดเป็นหลายชื่อ ดังนั้นหลังอ่านบทความนี้จบแล้ว หวังว่าแฟนๆ สามก๊กคงจะเลิกถกเถียงกันเรื่องการเรียกชื่ออาวุธชนิดนี้ เพราะมันไม่มีชื่อเรียกแบบแน่นอนหรือตายตัวนั่นเอง