การดื่มเหล้าในสังคมจีน (การดื่มเหล้าในสามก๊ก)

ในสังคมจีนนั้นถือว่าเหล้าเป็นสิ่งสำคัญที่ผูกพันกับชีวิตของคนจีนมาเป็นเวลายาวนานหลายพันปี ในสมัยโบราณมีการสร้างภาชนะสำหรับใส่เหล้าโดยเฉพาะ ดังเช่นที่มีการขุดค้นพบภาชนะสัมฤทธิ์ต่างๆ เป็นจำนวนมาก ธรรมเนียมการดื่มเหล้าของจีนมีเรื่องราวน่ารู้มากมายและแฝงอยู่ในชีวิตประจำวันในทุกงานพิธี ไม่ว่าจะเลี้ยงต้อนรับ การอำลา พบปะสังสรรค์ เหล้ากับการร้องเพลงหรือแต่งกวี การเซ่นสรวงต่างๆ ต่างล้วนใช้เหล้าทั้งสิ้น

ธรรมเนียมการดื่มเหล้านั้นมักจะมีการอวยพรกันไปมาซึ่งถือเป็นมารยาท ถ้ามีคนดื่มอวยพรมาก็จะต้องมีการดื่มอวยพรกลับ และควรดื่มครั้งเดียวให้หมดจอก แล้วแสดงจอกหรือแก้วเปล่าให้อีกฝ่ายดูด้วย

สำหรับสังคมไทยนั้นค่านิยมนี้อาจแตกต่างกัน เมื่อคนไทยชมภาพยนตร์โทรทัศน์เรื่องสามก๊ก มักจะพบว่ามีฉากดื่มเหล้ามากมายจนชินตา เมื่อดื่มก็จะอวยพรกันไปมา คนไทยดูแล้วอาจจะไม่เข้าใจว่าสิ่งนี้คือธรรมเนียมของจีนหรืออาจสงสัยว่าเขาทำอะไรกันมากมายขนาดนั้น บทความนี้จึงขอใช้เสริมเป็นเกร็ดเล็กน้อยให้สำหรับผู้ศึกษาสามก๊กทุกท่าน

ภาพประกอบจากภาพยนตร์โทรทัศน์เรื่องสามก๊ก 1994 การดื่มเหล้าจากฉากต่างๆ
แถวล่างสุดเป็นการดื่มหมดจอกแล้วเอียงจอกเปล่าให้อีกฝ่ายดู (ล่างซ้าย ขงเบ้ง จิวยี่) (ล่างขวา เตียวอุ๋น ขงเบ้ง)

เหล้าในพิธีบวงสรวง

เหล้ามีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรมของจีน ประเพณีต่างๆ เกี่ยวกับเหล้าได้รับการปฏิบัติสืบทอดต่อกันมาอย่างยาวนานในประวัติศาสตร์ สำหรับการใช้เหล้าในพิธีบวงสรวงนั้น คนโบราณมักใช้เหล้าบวงสรวงสักการะต่อฟ้า ดิน ภูเขา แม่น้ำ ราชสำนัก อาราม ตลอดจนบรรพบุรุษและดวงวิญญาณต่างๆ โดยจะเทเหล้าลงบนผืนดิน แต่หากเป็นการบวงสรวงต่อแม่น้ำก็มักเทเหล้าลงในผืนน้ำ

ภาพประกอบจากสามก๊ก 1994 ภาพการใช้เหล้าเซ่นสรวงในฉากต่างๆ เช่น ขงเบ้งและซุนกวนเซ่นศพจิวยี่ เล่าปี่เซ่นพิธีศพบังทอง โจโฉเทเหล้าลงแม่น้ำฮวงโหแสดงการสักการะ