ความรู้เล็กๆที่ผมมี สังข์ พัธโนทัย เขียนพิชัยสงครามสามก๊ก ตอนอยู่ในคุก และความรู้ก็แตกหน่อออกมาอีกหน่อย เมื่อรู้ว่า “ป๋อหยาง” นักวิชาการหัวรุนแรงไต้หวัน ถูกเจียงไคเช็คจับตัวเข้าคุก เขียนสามก๊กในมิติลุ่มลึก ออกมาให้แฟนๆสามก๊กได้อ่าน

ประเด็น…ใครเป็นตัวการจุดกำเนิดให้แผ่นดินจีนยุคนั้นแบ่งเป็นสามก๊ก…ก่อศักดิ์ ไชยรัศมีศักดิ์ คุยไว้ในงานเปิดหนังสืออ่านสามก๊กถกยอดคน (สำนักพิมพ์สยามอินเตอร์มัลติมีเดีย) ว่า ผู้นำสามคน โจโฉ ซุนกวน เล่าปี่ เป็น “ผล”

เพราะ “เหตุ” ที่ทำให้เกิดสามก๊ก เกิดจากความคิดของโลซก กุนซือคนสำคัญของก๊กซุนกวน

ประสิทธิ์ ฉกาจธรรม ขยายความต่อจากคุณก่อศักดิ์ว่า โลซกเป็นคนประนีประนอม มองภาพรวมของสถานการณ์ว่าหากต่างฝ่ายต่างสู้กัน สุดท้ายก็ต้องแพ้ฝ่ายโจโฉ

ก่อศักดิ์เล่าถึงสถานการณ์ในภาพใหญ่ ตอนนั้นโจโฉเป็นก๊กใหญ่สุด เล่าเปียวเป็นก๊กรอง พอๆกับก๊กซุนกวน โลซกบอกซุนกวน ต้องไปดึงเล่าเปียวมาเป็นพันธมิตร จึงจะรวมกันต้านโจโฉได้

ปัญหาก็คือ ซุนเซ็กพี่ชายซุนกวนถูกฆ่าตาย เพราะลูกน้องเล่าเปียวมีส่วน ก๊กซุนกวนกับก๊กเล่าเปียวจึงปีนเกลียวกัน เมื่อเล่าเปียวตาย โลซกก็อาสาไปงานศพเพื่อฟื้นไมตรี

โลซกไปถึงจึงรู้ว่าเล่าเปียวมีลูกชาย 2 คน คนโตชื่อเล่ากี๋ มีนิสัยเป็นเพลย์บอย วันๆก็มั่วแต่สตรีอยู่ในฮาเร็ม ร่างกายก็ย่ำแย่ ตอนเล่าเปียวไม่ตายก็ไม่รัก เอียงไปข้างลูกชายคนเล็กอายุกว่า 10 ขวบ ลูกชายคนนี้ดี… ที่มีกองทัพหนุน

โลซกหยั่งท่าที ไม่พบว่าลูกคนไหนของเล่าเปียวจะพึ่งพาได้ ไม่เอาไหนทั้งคู่ มองเลยไปชายแดนภาคเหนือ จึงเห็น “เล่าปี่”

เล่าปี่ตอนนั้นมีกำลังแค่ 5 พัน เทียบแล้วเป็นก๊กเล็กเหมือนกองพล 93 ที่เคยติ่งอยู่ทางเหนือของไทย โดยฐานะศักดิ์ศรี เล่าปี่ไม่กล้าเผยอหน้าเล่นเกมสงครามกับสามก๊กใหญ่ โลซกเห็นแววดี จึงเชื่อมไมตรีเอาไว้

ถึงเวลานั้น โจโฉรุกคืบหน้า หลอกเล่าเปียวว่าถ้ารวมตัวกัน จะยอมให้ลูกชายตัวน้อยเล่าเปียวอยู่ในตำแหน่งใหญ่เหมือนเดิม ถึงเวลารวมกันจริง ก็ส่งลูกชายเล่าเปียวไปต่างเมืองแล้วส่งคนไปฆ่า

เป็นอันว่าโจโฉได้กำลังฝ่ายเล่าเปียวไว้ ขนาดใหญ่ขึ้นมาก โดยไม่ต้องออกแรงรบ

ได้เล่าเปียวไว้แล้ว โจโฉก็เจรจาซุนกวน ซุนกวนสับสนมาก อยากเอาตัวรอด แต่ก็ไม่แน่ใจว่าโจโฉจะไม่ฆ่า กุนซือส่วนใหญ่ก็เสนอให้ยอมแพ้ แต่โลซกแอบกระซิบซุนกวนในห้องน้ำ ให้เลือกทางสู้

ก่อศักดิ์เล่าว่า ในประวัติศาสตร์จริง จิวยี่มีทั้งสติปัญญาและมีทั้งฝีมือสู้กับโจโฉ ส่วนเล่าปี่รับภาระกองโจร รบแบบตอดเล็กตอดน้อยช่วยผ่อน หนักเป็นเบา ให้จิวยี่ได้ไม่น้อย

โดยภาพรวมของยุทธการครั้งนี้ โจโฉเก่งรบทางบก จิวยี่เก่งรบทางน้ำ เมื่อจิวยี่ได้แรงหนุนทางบกจากก๊กเล่าปี่ ผลสงครามครั้งนี้ จิวยี่ผู้นำทัพก๊กซุนกวนจึงชนะ ชนะแบบที่เราเคยอ่าน โจโฉแตกทัพเรือ…นั่นแหละ

เล่าปี่เขยิบฐานะได้เมืองเกงจิ๋วของเล่าเปียว กลายเป็นก๊กใหญ่ลำดับที่ 3

กำเนิดสามก๊กเริ่มตรงนี้…เริ่มเพราะโลซกใช้แผนถ่วงดุล…เล่นเกมหนุนให้เล่าปี่เป็นก๊กที่สาม

ผลทางการเมือง ทั้งสามก๊กก็ต้องพยายามผูกมิตรกันไว้ คุมเชิงกันถ่วงดุลกัน และกันไว้ไม่ให้สองก๊กใช้กำลังปะทะกันรุนแรงแตกหัก นำมาซึ่งความเสียหายใหญ่โต เดือดร้อนวุ่นวายไปถึงราษฎร

ประสิทธิ์ ฉกาจธรรม ผู้ตั้งคำถาม ฟังคุณก่อศักดิ์อธิบายแล้วให้ข้อสรุปว่า เรื่องในสามก๊กเหมือนคำโบราณ เมียสองต้องห้าม เมียสามตามตำรา

ฟังถกเรื่องสามก๊กแล้วผมขอคิดต่อ…เมื่อสองเมียทะเลาะกันเอาเป็นเอาตาย จงหาเมียที่สามให้ได้ แล้วการวิวาทบาดหมางในบ้านก็อาจจะทุเลาเบาลง หรือไม่ก็เลิกทะเลาะกันไปเลย ถ้าคนเป็นผัวรู้จักแบ่งสันปันส่วนให้อย่างยุติธรรม

บ้านเมืองที่มีสองสีตีกันไม่เลิกรา จนมีสีที่สาม…ผมไม่แน่ใจ เหตุมาจากการแบ่งปัน…ที่ไม่ยุติธรรมหรือเปล่า

ก๊กที่มีสตางค์มากๆน่าจะทบทวนนะครับ…ถ้าเริ่มกันใหม่ได้ แบ่งปันให้มีพอๆกัน…หรือไม่ก็อย่าปล่อยให้บางฝ่าย “จนเกินไป” สงครามที่ไม่มีวันเลิกรา ก็อาจจะเลิกราได้ในเร็ววัน.

กิเลน ประลองเชิง
หนังสือพิมพ์ไทยรัฐฉบับวันที่ 25 มิถุนายน 2555